Baart
maoM p`kRit kao pUjya maananao kI prmpra saOMkD,aoM saidyaaoM puranaI hO.
puraNa tao puraNa‚ vaRxaaoM AaOr pSauAaoM kI pUjaa tao p`agaOithaisak
samaya sao calaI Aa rhI hO‚ ijasako saaxya maaohnajaaodD,ao AaOr hD,Ppa
saMskRit ko AvaSaoYaaoM ko $p maoM Aaja BaI maaOjaUd hOM. Baart ko ?iYa–mauinayaaoM
nao jaIva–jagat ko mah%va kao ivaSva maoM sabasao phlao samaJaa qaa. [saIilayao
hmaaro yahaÐ vaOidk dovataAaoM kI pUjaa krnao ka ivaQaana p`arMBa sao hI
qaa. saUya-‚ Aigna‚ vaayau‚ jala Aaid dovataAaoM kao pUjanaa
BaartIya jaIvana–SaOlaI ka Ainavaaya- AMga bana cauka qaa. BaartIya ?iYa–mauinayaaoM
nao yah tBaI AcCI trh jaana ilayaa qaa ik ivaSva ka jaIvana–caË tBaI
AcCI trh cala sakta hO jaba pRqvaI ko saBaI jaIvaaoM ka saMrxaNa samaana
$p sao haogaa. @yaaoMik vao jaanato qao ik jaD,–caotna kI saurxaa sao hI
pRqvaI ka saMtulana banaa rh sakta hO. [saIilayao jaIvaaoM ko p`it Apna%va
ka Baava hmaaro saMskaraoM maoM AarMBa sao hI hO.
Baart ko ?iYa–mauina Ganao
vanaaoM maoM inavaasa krto qao. vana AaOr vanya jaIvaaoM ko baIca rhkr ]nhaoMnao
Apnao saMskaraoM kao banaayaa qaa. 'ArNyaaoM' ko maQya rh kr 'ArNyaaoM'
maoM inavaasa krnao vaalao jaIva ]nako jaIvana saaqaI bana gae qao. poD,–paOQaaoM
sao ]nako )dya ka sambanQa sqaaipt hao jaata qaa. ]nakI ArNyap`omaI
saMskRit nao ]nhoM jaD,–caotna ka saccaa hmadd- banaa idyaa qaa. [sailayao
vaodaoM maoM samaana $p sao jaD,–caotna kI Saaint ko ilayao p`aqa-naa kI
ga[- hO –
! VaOÁ Saaintrntirxa
SaaintÁ pRiqavaI SaaintrapÁ SaaintraoYaQayaÁ
Saaintva-nsptyaÁ Saaintiva-Svao dovaaÁ Saaintba-`*ma SaaintÁ sava-
SaaintÁ
Saaintrova SaaintÁ saa maa SaaintroiQa .. ³ Sau@la yajau-vaod ´
Aqaa-t – Vulaaok sao
laokr pRqvaI ko saBaI jaOivak AaOr AjaOivak GaTk santulana kI Avasqaa
maoM rhoM. AdRSya‚ naxa~yau@t dRSya AMtirxa‚ pRqvaI evaM ]sako
samast GaTk jala‚ AaOYaiQayaaЂ vanaspityaaЂ sampUNa-
saMsaaQana evaM &ana saMtulana maoM rhoM tBaI vyai@t Saant evaM
saMtuilat rh sakta hO.
pyaa-varNa evaM pyaa-varNa
saMtulana kI [tnaI vaO&ainak pirBaaYaa ivaSva ko iksaI saaih%ya maoM
Aaja BaI ]plabQa nahIM jaao hmaaro pasa na jaanao iktnao puranao samaya
sao hO. vaayau ko mah%va kao BaI Baart nao sabasao phlao samaJaa qaa.
jaIvana ko ilayao vaayau ka ivaSaoYa mah%va hO. [sailayao vaodaoM maoM
vaayau kao BaoYaja gauNaaoM sao pirpUNa- svaIkara gayaa hO.
Aa vaat vaaih BaoYajaM
ivavaat vaaih yad`pM.
%vaM ih ivaSvaBaoYajaao dovaanaaM dUt [-yasao ..
Aqaa-t\‚ '' ho vaayauÑ
ApnaI AaOYaiQa lao AaAao AaOr yahaÐ sao saba daoYa dUr krao @yaaoMik
tuma saba AaOYaiQayaaoM sao BarpUr hao.''
vaayau ko samaana jaIvana
maoM jala ka BaI mah%va hO AaOr jala kao jaIvana kha gayaa hO‚ [sailayao
jala kao BaI hmaaro ?iYayaaoM ka pyaa-Pt sammaana p`aPt qaa. pUjaa tqaa
Anya saMskaraoM maoM jala sao SauiwkrNa ka p`avaQaana qaa. Sauw AacarNa va
jaIvana kI saurxaa maoM jala ka mah%va qaa.
' Sauwa na Aapstnvao
xarntu….'
ramaayaNa kala AaOr mahaBaart
kala maoM BaI ' ArNya saMskRit ' ka p`calana rha hO. jaD,–caotna jagat
ko p`it BaartIya janata ko )dya maoM sadOva Eawa va Apna%va ka Baava rha
hO. AtÁ vanya jaIvana sao laokr jaD, t%vaaoM tk kao saurixat rKnao ka
Baava p`agaOithaisak kala sao hI BaartIya saMskRit ko maUla maoM rha hO.
hmaarI saMskRit maoM vaRxaaoM
kao dovata maana kr AarMBa hI sao ]nakI saurxaa kao mah%va idyaa hO.
' BaaimanaI ivalaasa' maoM
ilaKa hO ik –
Qa<ao BarM
kusaumap~flaavalaInaaM Qama-vyaqaaM bahtI SaIt Bavaa $jaSca.
yaao dohmapya-it caanyasaurvasya hotaostsmaO vadanyagaurvao trvao
namaao|stu..
Aqaa-t – jaao vaRxa‚
fUla‚ p<aaoM AaOr flaaoM ka baaoJa kao ]zae hue QaUp kI tpna AaOr
SaIt kI pID,a sahta hO tqaa prsauK ko ilayao Apnaa SarIr Aip-t kr dota
hO‚ ]sa vandnaIya EaoYz tÉ kao namaskar hO.
@yaa [tnaI ]da<a Baavanaa
imalaogaI khIMÆ ma%syapuraNa maoM kha gayaa hO ik –
dSa kUp-samaavaapI‚
dSavaapI-samaaohdÁ .
dSa hd samaÁ pu~ao‚ dSa pu~ao samaao d`umaÁ..
Aqaa-t dsa kuMAaoM ko
barabar ek baavaD,I hO‚ dsa baavaiD,yaaoM ko barabar ek talaaba‚ dsa
talaabaaoM ko barabar ek pu~ hO‚ AaOr dsa pu~aoM ko barabar ek vaRxa
hO.
vaRxaaoM ko p`it eosao
Ap`itma Anauraga kI Cayaa iksaI Anya doSa kI saMskRit maoM sava-qaa
AnauplabQa hO. vah baat Alaga hO ik hmaarI vat-maana AaOr Aanao vaalaI
pIZ,IyaaÐ [sa maUlyavaana saMskRit sao dUr haoto jaa rho hOM AaOr vat-maana
samaya maoM Baart maoM pyaa-varNa saMrxaNa pr ]tnaI gaMBaIrta sao ivacaar
nahIM ikyaa jaa rha‚ Anyaqaa hmaarI saMskRit nao jaao hmaoM Anamaaola
ivarasat dI hO ]saka qaaoD,a BaI Anaupalana kroM tao Baart ApnaI
vanasampda kao Kaonao sao bacaa sakta hO.
– sauQaa
ranaI